Soroh Utawi Pepalihan Aksara Bali
A. SOROH UTAWI
PEPALIHAN AKSARA BALI
Katilik saking wewidangan pangucapan (artikulasi), aksara Bali punika kepah dados
tigang soroh inggih punika aksara Suara,
Wianjana, lan Lagena;
Aksara Suara (vokal), inggih punika aksara sane
kaucapang wantah masuara tunggal lan neten wenten kapiambeng ri kala ngucapang
utawi tan sukil kasuarayang, sakadi aksara hreswa (suara cedet = pendek) lan
dirga (suara lantang = panjang);
a
|
ā
|
i
|
ī
|
u
|
ū
|
e
|
ai
|
o
|
ō
|
Á
|
õ
|
÷
|
÷o
|
ú
|
úo
|
Ñ
|
ü
|
3
|
3o
|
Aksara Wianjana (konsonan), inggih punika
aksara sane durung kajangkepin antuk aksara suara hreswa, yening kabaos aksara kantun pules, sukil
kasuarayang.
n
|
c
|
r
|
k
|
d
|
t
|
s
|
w
|
l
|
m
|
g
|
b
|
ng
|
p
|
j
|
y
|
ny
|
n/
|
c/
|
r/
|
k/
|
d/
|
t/
|
s/
|
w/
|
l/
|
m/
|
g/
|
b/
|
\/
|
p/
|
j/
|
y/
|
z/
|
Aksara Lagena/ Lagana (vokal + konsonan), inggih punika wantah
pajangkepan suara ring wianjana lan suara hreswa.
ha
|
na
|
ca
|
ra
|
ka
|
da
|
ta
|
sa
|
wa
|
la
|
ma
|
ga
|
ba
|
nga
|
pa
|
ja
|
ya
|
nya
|
h
|
n
|
c
|
r
|
k
|
d
|
t
|
s
|
w
|
l
|
m
|
g
|
b
|
\
|
p
|
j
|
y
|
Zÿ
|
Katilik saking kawigunannyane, aksara Bali kepah dados
tigang soroh inggih punika aksara
Wreastra, Swalalita, lan Modre;
Aksara Wreastra, inggih punika aksara Bali sane kanggen
nyuratang basa Bali lumbrah. Umpami; urak-urak, pipil-pipil (sertifikat),
pangeling-eling, miwah ane tiosan.
Akeh aksara Wreastra wantah pelekutus (18)
aksara Lagna/ Lagena (pajangkepan suara ring Wianjana)
sakadi;
Aksara Latin
|
ha
|
na
|
ca
|
ra
|
ka
|
da
|
ta
|
sa
|
wa
|
la
|
ma
|
ga
|
ba
|
nga
|
pa
|
ja
|
ya
|
nya
|
Aksara Wreastra
|
h
|
n
|
c
|
r
|
k
|
d
|
t
|
s
|
w
|
l
|
m
|
g
|
b
|
\
|
p
|
j
|
y
|
Zÿ
|
Gantungan lan gempelan
|
..À
|
..Â
|
..Ç
|
..É
|
..Ð
|
..Ñ
|
..Ó
|
..Š
|
..Ú
|
...Þ
|
....ß
|
....á
|
..ã
|
...å
|
..æ
|
...é
|
..ê
|
...ñ
|
Aksara Swalalita, inggih punika aksara Bali sane
kanggen nyuratang basa serapan sakadi basa Sansekerta, Kawi, Jawi Tengahan,
Karya sastra utawi sane tiosan.
Umpami; Kidung, Kekawin, Parwa, miwah Sloka.
Akeh aksara Swalalita wantah petang dasa pitu (47) inggih;
*Asara suara (aksara suara Hreswa lan akasara
suara Dirga)= Pat belas (14) aksara.
*Aksara Lagana/Lagena (pajangkepan suara ring Wianjana=
Telung dasa telu (33) aksara;
Aksara Lagana Swalita mawit
saking aksara Wreastra =
Pelkutus (18) aksara.
Aksara Lagana Swalalita mawit
saking aksara Legana Kawi = Limolas (15) aksara.
Aksara
Latin
|
a
|
ā
|
i
|
ī
|
u
|
ū
|
e
|
ai
|
o
|
ō
|
í
|
î
|
ŗ
|
æ
|
Aksara
Suara Swalalita
|
Á
|
õ
|
÷
|
÷o
|
ú
|
úo
|
Ñ
|
ü
|
3
|
3o
|
2
|
2²
|
Ï
|
Ïo
|
Aksara Latin
|
ha
|
na
|
ca
|
ra
|
ka
|
da
|
ta
|
sa
|
wa
|
la
|
ma
|
ga
|
ba
|
nga
|
pa
|
ja
|
ya
|
nya
|
Aksara Wreastra
|
h
|
n
|
c
|
r
|
k
|
d
|
t
|
s
|
w
|
l
|
m
|
g
|
b
|
\
|
p
|
j
|
y
|
Zÿ
|
Gantunganlan gempelan
|
..À
|
..Â
|
..Ç
|
..É
|
..Ð
|
..Ñ
|
..Ó
|
..Š
|
..Ú
|
...Þ
|
....ß
|
....á
|
..ã
|
...å
|
..æ
|
...é
|
..ê
|
...ñ
|
Akasara Latin
|
kha
|
ghagora
|
chalaca
|
jhajara
|
śa saga
|
þalatik
|
þà
|
ða
|
óa
rambat
|
ûa sapa
|
thatawa
|
dhamadu
|
phakapal
|
bha
kembang
|
Akasara Kawi
|
¼
|
f
|
œ
|
ü
|
´
|
ª
|
ª
|
Œ
|
x
|
³
|
q
|
Œ
|
|
|
v
|
Gantungan lan Gempelan
|
...Ž
|
...â
|
...È
|
....
|
...Ö
|
...Õ
|
...Õ
|
...Ò
|
...Æ
|
..×
|
...Ô
|
...Ò
|
...è
|
...ä
|
September 1, 2020 at 5:17 AM
Durusan nyurat aksara wreastra
a. Soroh aksarane
b. Gantungan miwah gempelane